ในความทรงจำตั้งแต่เล็กจนโตของหลาย ๆ บ้าน เราเชื่อว่าเรื่องการทำบุญไหว้พระคงเป็นอะไรที่คุ้นชินตากันแทบจะทุกคนแน่นอน เราเองก็เป็นหนึ่งในนั้น ภาพปู่ย่าจนมารุ่นพ่อแม่จุดธูปไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ในห้องพระ นั่งสมาธิ ไปวัดทำบุญตามโอกาส หรือในขณะเดียวกันก็จุดธูปไหว้บรรพบุรุษ ถวายเป็ด-ไก่ช่วงวันตรุษจีนเช่นกัน (เอ้า) แหงล่ะ บ้านเรามันพหุวัฒนธรรมตัวแม่อยู่แล้ว
สิ่งหนึ่งที่เรามักจะพบเห็นทุกเทศกาลบุญเอยบุญใจก็คือ ‘ธูป’ อันเป็นภาพแทนความเชื่อด้านศาสนา แต่ในยุคที่ผู้คนหันมาสนใจสุขภาพและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น หลายครั้งเราก็อดคิดในใจไม่ได้ว่า
‘จุดธูปเยอะ ๆ นี่มันปล่อยควันนะ’
‘จุดธูปเยอะแยะแบบนี้มันแสบบบบตาฉันเหลือเกิน’
แล้วจะทำยังไงถ้าใจยังศรัทธา แต่ก็ไม่อยากให้กระทบสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ? (เชื่อเถอะว่าเราไม่ใช่คนแรกที่สงสัยและอยากหาทางออก แหะ ๆ) ด้วยความอยากรู้เลยลองเสิร์ชถามปู่เกิ้ลด้วยคีย์เวิร์ดตรงตัวแบบสุด ๆ คือ
‘ธูปรักษ์โลก’
ลองดูซิ จะมีใครมาช่วยแก้ pain point ตรงนี้ไหม
ซึ่งผลการค้นหาก็ปรากฏชื่อแบรนด์หนึ่งขึ้นมาอย่างยืนหนึ่งยืนเดียว ชื่อว่าแบรนด์ ‘ธูปรักษ์โลก’ (เป็นชื่อที่ตรงคีย์เวิร์ด SEO แบบทำถึง ทำเกินร้อย) ด้วยความสงสัยจึงซื้อมาลองใช้ ไปจนถึงการติดต่อพูดคุยกับ ‘ชัชวาล สันทัดกรการ’ ถึงเบื้องหลังกว่าจะมาเป็นธูปรักษ์โลกที่ชื่อว่า ‘ธูปรักษ์โลก’
ก่อนพูดคุยกัน เราคาดเดาในใจมาพอตัวว่าธูปรักษ์โลกน่าจะเกิดจากการอยากลดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมเป็นหลัก แต่จะจริงหรือไม่นั้น เราขอชวนทุกคนมาหาคำตอบไปในบทสนทนานี้ไปด้วยกัน
ช่วงเริ่มบทสนทนา เราเปิดด้วยความสงสัยใน ‘ปัญหาของผู้บริโภค’ ที่ชัชวาลมองเห็นจนหยิบจับมาเป็นแบรนด์ธูปรักษ์โลก
เขาเล่าว่า จุดเริ่มต้นเลยนั้นได้มีโอกาสหยิบจับธุรกิจธูปไม้หอมที่เป็นมรดกสูตรตั้งแต่สมัยอยุธยามาต่อยอด โดยรับจากอาจารย์ท่านหนึ่งมาขายต่อ จำหน่ายได้สักพักก็เจอกับจุดเปลี่ยนสำคัญคือ มีช่วงหนึ่งที่มีข่าวว่าธูปมีสารก่อมะเร็ง ทำให้คนเลิกซื้อธูปกันไปเยอะมากและยอดขายตก ประกอบกับช่วงนั้นเจอวิกฤตน้ำท่วมปี 2554 ทำให้โรงงานทำธูปเสียหายหนัก จนเกิดเป็นเส้นทางใหม่จากธูปหอมมาเป็นธูปธรรมดา
“ก่อนหน้านี้เราทำธูปกลิ่นหอม แต่ก็โดนแบรนด์จีนตีตลอด ขายไม่ค่อยได้ ก็เลยเปลี่ยนมาเป็นธูปดี ๆ ซึ่งปรับราคาแพงขึ้นมา แต่สุดท้ายก็แข่งกับตลาดยากอีก คนก็ไม่ค่อยสู้ด้วย เรามาก่อนกาลเกินไป”
ธูปรักษ์โลกที่เริ่มจากรักสุขภาพก่อน
เวลาที่เราบอกว่า ‘จุดธูปเสี่ยงมะเร็ง’ แม้จะเป็นคนที่ใช้ธูปเองหรือคนที่อยู่แวดล้อม เราก็คิดว่าทุกคนคงระแวงไปตาม ๆ กัน ซึ่งอันตรายนี้ก็เป็นเรื่องจริงและเป็นเรื่องที่คนอาจไม่ค่อยตระหนักรู้
หรือรู้ตัวอีกที มันก็อาจจะมาเคาะประตูที่ปอดเราแล้ว
จากผลสรุปงานวิจัย “สารก่อมะเร็ง : ภัยเงียบที่มากับควันธูป” ของ นพ.มนูญ ลีเชวงวงศ์ และ ดร.พนิดานวสัมฤทธิ์ สถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ ระบุว่า ในควันธูปมีสารก่อมะเร็ง 3 ชนิด ได้แก่ เบนซิน บิวทาไดอีน และเบนโซเอไพรีน ซึ่งก็มาจากการเผาไหม้กาว น้ำหอมสกัด ไม้ และสารเคมีที่ใช้ในอุตสาหกรรมน้ำหอม
ที่มา: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
โจทย์หลักที่ยากที่สุดของธูปรักษ์โลกจึงเป็นการหาวัสดุใหม่ที่ไร้สารก่อมะเร็ง
“วัสดุธรรมชาติที่ให้ความหอมยังไงก็มีอันตราย ทั้งผงดอกธูปที่ใช้ขี้เรื่อยไม้ยางพารา ซึ่งนิยมในตลาดมาก ด้วยความที่ต้นมีมอดเยอะ ก็ต้องใส่ยาฆ่าแมลง เคลือบยาค่ามอด จนทำให้เป็นสารเคมีในเนื้อไม้
หรือบางเจ้าก็มีการเพิ่มน้ำหนักธูปโดยการใส่ปูนขาว ใช้แคลเซียมคาร์บอนเนตทำให้ธูปเยอะขึ้น” เขาเล่าถึงเบื้องหลังธูปให้ฟัง
ธูปรักษ์โลกจึงรับเอาโจทย์นี้มาปรุงแต่งใหม่โดยใช้วัสดุธรรมชาติมาเป็นวัตดุดิบ 100%
ทั้งผงธูปที่ทำมาจากถ่านไม้ยางบงและซังข้าวโพดที่มาจากขยะในอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ นำไปตากให้แห้งแล้วมาบดเป็นผงธูป
ก้านธูปผลิตจากไผ่สีสุกที่ผ่านการต้มสกัดน้ำส้มควันไม้ออก (ส่วนที่เป็นสารพิษในเนื้อไม้) แล้วนำมาตากแห้ง
โดยในการทดสอบสารก่อมะเร็ง พบว่าในควันไม่มีสารเบนซีนและบิวทาไดอีนอันเป็นสารก่อมะเร็งเหมือนในธูปทั่วไป เท่ากับว่า ไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ
รวมถึงผลการนำไปทดสอบควันธูปในห้องปฏิบัติการเทียบกับค่ามาตรฐาน WHO ระบุว่า ธูปรักษ์โลกผ่านการทดสอบสารก่อมะเร็งทั้ง 7 สาร และค่าการก่อให้เกิดปริมาณฝุ่นโดยรวมมีเพียง 0.125 มก./ลบ.ม. ซึ่งน้อยกว่าค่ามาตรฐาน 15 มก./ลบ.ม.
แม้ตั้งเป้าหมายจะชัดเจน แต่ก็ยังมีอุปสรรคในท้องตลาด
“ความท้าทายคือราคาเราสูงกว่าในท้องตลาด และเรามาก่อนกาลเกินไปก่อนหน้านั้น ในยุคที่คนยังไม่ค่อยสนใจเรื่องนี้”
ชัชวาลเล่าว่า ด้วยความครึ่ง ๆ กลาง ๆ ของกลุ่มเป้าหมายเลยทำให้ธุรกิจพุ่งไปในทางที่คาดหวังไม่ได้เท่าที่ควร อย่างคนรุ่นใหม่ที่ให้ความสำคัญเรื่องสิ่งแวดล้อมก็อาจจะไม่ได้ทำบุญไหว้พระบ่อยนัก ในขณะที่กลุ่มที่ทำบุญไหว้พระ ต้องใช้ธูปบ่อย ๆ ก็เป็นกลุ่มที่ไม่ได้ตระหนักเรื่องสิ่งแวดล้อมหรือผลกระทบเท่าไหร่ จึงทำให้เรื่องของการขยายกลุ่มเป้าหมายนั้นค่อนข้างยาก
ความศรัทธาในพุทธศาสนาและความรักในการผลิตเครื่องหอมหลอมรวมกันจนเกิดเป็นแบรนด์ธูปรักษ์โลกและอีกหนึ่งแบรนด์ที่ชื่อว่า ‘อะกาลิโก’ ของชัชวาล อันเป็นแบรนด์เครื่องหอมที่ตั้งขึ้นก่อนหน้านี้
‘อะกาลิโก’ คำนี้ ฟังดูมงคลและคุ้นหูไปพร้อม ๆ กัน แม้จะเคยได้ยินในบทสวดบ่อย ๆ แต่เราก็ไม่เคยรู้คำแปลอย่างถูกจริง ๆ เสียที
อะกาลิโก แปลว่า ไม่ขึ้นกับกาลเวลา
ชัชวาลเล่าว่าที่เขาหยิบอะกาลิโกมาตั้งเป็นชื่อแบรนด์เครื่องหอมนั้นก็เพราะมองว่า เรื่องของเครื่องหอมนั้นมีอายุมาเป็นพัน ๆ ปี รวมถึงมีคุณสมบัติแห่งกลิ่นหอมที่ยาวนาน ผลิตภัณฑ์แต่ละชิ้นที่ถูกผลิตออกมาจึงอยากให้เป็นตัวแทนแห่งความหอมที่ไม่มีวันจางหาย ต่อเนื่องมาจนธูปรักษ์โลกที่ขยายในภายหลังและหยิบเอาเรื่องของการรักษ์โลกและดีต่อสุขภาพเข้ามาผสม อันเป็นเหมือนจุดกึ่งกลางที่เชื่อมระหว่างความศรัทธาและการลดผลกระทบต่อสิ่งรอบตัวไปพร้อม ๆ กัน
แล้วถ้ามองไปไกลกว่านั้นล่ะ? เราทำอะไรกับปัญหาฝุ่นควันได้บ้าง?
เมื่อธูปรักษ์โลกแปะป้ายตัวเองว่าเป็นธูปควันน้อย ธูปที่ลดสารก่อมะเร็งแล้ว เราก็อดสงสัยไม่ได้ว่า ในมุมมองของชัชวาล เขามองเห็นปัญหาเรื่องของฝุ่น PM2.5 หรือมลพิษทางอากาศที่เรากำลังประสบปัญหากันอย่างไรบ้าง
มองเรื่องการแก้ปัญหาฝุ่นควัน มลพิษทางอากาศยังไงบ้าง?
“ผมอยากให้หน่วยงานภาครัฐจริงจังกับเรื่องนี้มากขึ้น คุณส่งตัวแทนไปทั่วโลก แต่กลับไม่จริงจังกับมัน อย่างเรื่องฝุ่น PM2.5 โครงการต่าง ๆ ความยั่งยืนก็ไม่มี เราเองไม่ได้หวังผลทางธุรกิจ แต่หวังว่าอากาศจะดีขึ้น จากที่คนต้องเดินหนีธูปแบบอี๋ มะเร็ง เราอยากให้มันมีทางเลือกที่ดีต่อสุขภาพ แล้วต่อมาก็ค่อยดีต่อโลกตามไป
อย่างเรื่องธูปเอง ผมมองว่าถ้าเราบอกให้คนต้องหันมาสนใจธูปรักษ์โลกเราเพราะรักษ์โลกเป็นหลักก็คงยาก แต่ถ้าเป็นเรื่องสุขภาพ เรื่องโรคมะเร็ง ผลที่เกิดตามมา มันก็เป็นเรื่องใกล้ตัวที่คนน่าจะต้องสนใจกันมากขึ้น
ในไทยเรานี่คนแก่กันก่อนจะรวยอีก คือเอาชีวิตรอดยังยากเลย จะไปบอกให้เขาสนใจสิ่งแวดล้อมก็ยาก หรืออย่างคนรุ่นที่หันมาสนใจมากขึ้น แต่ก็ยังไม่ใช่ทุกคนอีก ดังนั้น มันก็อาจจะเป็นเรื่องของผลกระทบ สุขภาพที่เขาจะต้องเจอด้วยเหมือนกัน”
ตอนนี้ผลิตภัณฑ์ของธูปรักษ์โลกมีอยู่ด้วยกัน 3 แบบ ได้แก่ ธูปรักษ์โลก บูชาพระกลิ่นมะลิ / ธูปรักษ์โลก บูชาพระกลิ่นเทพประทานพร และ ธูปรักษ์โลก ธูปตะไคร้หอมไล่ยุง ราคาอยู่ที่ 60-75 บาท ใครที่สนใจสามารถสั่งซื้อได้ที่ Line ID : @raklokincense หรือ Facebook Fanpage: ธูปรักษ์โลก
